Yoram Jacobs | maandag 22 Aug 2016, 20:00

Prison Architect helpt je een beetje op weg en trapt je dan in het diepe. Als je dat echter overleeft... lees de review!

Moet een moordenaar gewoon in de cel wegrotten, of laat je hem een vak leren, help je hem met zijn drugs verslaving en geef je hem de kans om als een beter mens terug te keren naar de maatschappij? Een lastige vraag, waar je in Prison Architect op dagelijks niveau mee moet worstelen. Houd tegelijk wel rekening met eventuele rellen, ontsnappingspogingen, klachten over het rooster en de keuken en vermoeide conciërges. Welkom bij Prison Architect!

Prison Architect is een management simulator game pur sang. Een genre dat niet vaak zijn weg vindt naar de console, dus een welkome afwisseling wat mij betreft. Bij het aanklikken van New Game, kreeg ik direct de tip om eerst de Prison Stories te spelen, als een tutorial. Een sim game is meestal complex, dus wat uiteg, voordat we het diepe inspringen, zal vast geen overbodige luxe zijn.

In deze tutorial krijg je eerst de basics uitgelegd: hoe bouw je een gevangenis, aan welke eisen moeten bepaalde kamers voldoen? Een cel moet bepaalde minimale afmetingen hebben, er moet een bed en toilet geplaatst worden en, niet te vergeten: zorg ervoor dat het geheel is omsloten door een muur en celdeur. Je wilt de boel natuurlijk verlichten, dus aanleg van een elektriciteitsnetwerk is essentieel. Idem voor water, enzovoorts.

Je gevangenen willen natuurlijk eten, dus je hebt een keuken nodig. Bouwen dus. Maar waar gaat dat eten heen? Juist: een kantine. En wie gaat dat eten maken? Je raadt het al: huur een of twee koks. Wat als de gevangenen ziek worden? Een ziekenboeg is dus absoluut nodig, evenals een dokter. Wil je dat je gevangenen de hele dag vrij rondlopen, of wil je hen een bepaald rooster geven? Stap voor stap worden de verschillende aspecten van de game uitgelegd. En dat zijn er echt veel. Denk hierbij aan rehabilitatieprogramma's, rellen waar je de speciale eenheden voor moet oproepen, branden die uitbreken, de routes van je bewakers, je opstandige gevangen laten afkoelen in eenzame opsluiting. Mijn hoofd begon op een gegeven moment te duizelen. Een kenmerk van een echte complexe management game, dus een absoluut compliment waard!

Een tutorial moet je per definitie kennis laten maken met (vrijwel) elk aspect van de game. Als er nog onvermelde zaken gaan spelen in de volledige game, dan verwacht je dat dit gaandeweg nog wel wordt uitgelegd. Hoewel er ongelooflijk veel wordt uitgelegd in de tutorial, vergeet Prison Architect ook een heleboel. Enerzijds is dat natuurlijk een compliment, want hoe complex is deze game wel niet?

Anderzijds geeft het de game een onnodig hoge drempel. Zo vroeg ik me bij mijn eerste gevangenis af, waarom er steeds gevangenen wisten te ontsnappen. Wat bleek? Mijn 'inwoners' blijken het toch niet zo leuk te vinden bij mij en groeven zich met tunnels naar groener gras. Huh? Hoe kon ik dat weten, hoe doen ze dat, hoe voorkom ik dat en hoe sluit ik de gevonden tunnel af? En hoe vind je een tunnel? Zo maar wat vragen die ik plotseling had over slechts een klein aspect van de game, met cruciale gevolgen. De grootste fout die je zowat kunt maken als beheerder van een gevangenis, is je gevangenen natuurlijk laten ontsnappen. Na een korte zoektocht op internet, wist ik hoe een en ander in elkaar stak. Ik kwam erachter dat bepaalde plekken in de game een bron zijn van contraband, verboden middelen, als wapens, gereedschap, drugs en mobiele telefoons. Met tools wisten ze achter het toilet een tunnel te graven. Honden kunnen de tunnel vinden, of jij verdenkt een gevangene al en geeft de opdracht het toilet te verwijderen. Ik was echt positief verbaasd over deze complexiteit. Maar ook vond ik het jammer dat ik er op deze manier achter moest komen.

Snitches get stitches

Nadat ik op cruciale plekken metaaldetectors had geplaatst (was nog niet eerder aangehaald), vond ik al snel de eerste wapens en tools. Mijn bewakers met honden vonden drugs bij gevangenen. Ik had het idee dat ik alles wel onder controle had.

In de 'Yard' probeerde ik te voldoen aan de behoefte om met familie te praten door telefooncellen te plaatsen. Ook de exercise behoefte wilde ik graag invulling geven door bench presses neer te zetten en bankjes en tafels om iedereen te laten relaxen tijdens hun uurtje vrije tijd. Ik was me er echter totaal niet van bewust dat mijn gevangenen ondertussen wapens en drugs ruilden, via de telefoon verboden spullen bestelden en snode plannen maakten om andere gevangen om te leggen. Plotseling kreeg ik de melding dat er iemand was overleden. Oh nee, wat is er gebeurd?

Ik hoorde al wel wat geschreeuw, alsof er ergens een gevecht aan de gang was. Ik wist niet wat er was, ook niet precies waar. Dat laat de game je verder niet duidelijk zien. Maar na de melding en wat speuren over de map, zag ik in een celblok ineens een vermoorde 'inmate'. Ik klikte op zijn dode lichaam en zag dat hij een bekende verklikker was. Tja, we weten allemaal wat er met 'snitches' gebeurd.

Goed, ik had direct weer een nieuwe uitdaging. Hoe kom ik erachter of iemand een snitch is, of een voormalig agent (toch wat minder geliefd onder deze populatie), of een andere reputatie die van belang is? Daar had ik een informant voor nodig, zo leerde ik via de wiki pagina van de game. Informanten krijg je niet cadeau: die moet je rekruteren. En dat kan alleen als je hen lang genoeg hebt opgesloten in de 'solitary confinement' cellen. En dan nog wil lang niet iedereen jouw rechterhand zijn. Het is kenmerkend voor de game: het heeft ongelooflijk veel aspecten, maar veel moet je echt zelf uitzoeken.

Ik merkte dat ik om de zoveel minuten toch even op internet moest kijken waarom dit of dat gebeurde. Toch maakt dit de game nauwelijks vervelend, integendeel. Nadat ik bijna alle aspecten had opgezocht en ik inmiddels zelfstandig een gevangenis had gebouwd met 200 inwoners, keek ik met trots naar mijn prestatie. Tweehonderd cellen, twee keukens, een werkplaats waar gevangen na verschillende trainingen luxe bedden konden maken en mij konden voorzien van een aardige bron van inkomsten. Ik had verschillende kantoren gebouwd voor het personeel, voldoende conciërges om de boel schoon te houden, koks om razendsnel het eten voor te bereiden. Ook zag ik tot mijn grote genoegen veel gevangenen afkomen van hun verslaving. De roep om drugs en daarmee de handel, verminderde sterk.

Geen rust

De game blijft je gelukkig uitdagen, want het gaat nooit lang goed. Op een bepaald moment vergat ik toch weer bepaalde dingen. Laat nooit minimum security gevangenen mengen met die van maximum security. Anders gaan ze vechten. Ik groeide uit mijn voegen en had te weinig koks en de gevangenen die het programma hadden gevolgd om mee te helpen, kregen geen tijd om mee te helpen in de keuken. Ik was zelf vergeten om hen in te delen voor werk. Het werd dus snel vies, mensen kregen honger en mijn honden vonden alweer meerdere tunnels. De behoeften van de gevangenen raakten in het rood en de eerste grootschalige gevechten braken uit. Nadat ik voldoende ruimtes had gebouwd , nieuw personeel had aangenomen en de raddraaiers extra straf had gegeven, was mijn geld zo goed als op. Aaahhhh! Ik moest aankloppen bij de staat om een subsidie te krijgen. Dit zijn doelen die je krijgt van de staat waarna je een aardige som bijgeschreven krijgt. Gelukkig werkt dit ook met terugwerkende kracht: ik kreeg direct geld voor het bouwen van een gevangenis met 50 inwoners.

Er is nog zoveel te vertellen over deze game, maar dat is het nadeel van een complexe game: je kunt gewoon niet alles kwijt in een review. Het grote pluspunt is duidelijk de vele lagen van de game. Het grote nadeel is dat lang niet alles wordt uitgelegd. Wat extra kleine puntjes van kritiek: de werkmannen maken soms hun opdracht niet af. Dan zit je ineens met tien cellen waar geen deuren inzitten, terwijl je al wel hebt gevraagd om tien nieuwe gevangenen. Er zitten wat onlogische zaken in: gevangenen hebben bijvoorbeeld voldoende vrije tijd, een eigen toilet en zijn over het algemeen wel 'happy'. Waarom ze dan en masse de kantine onder zeiken en mijn conciërges laten overwerken, is mij nog niet duidelijk. Hetzelfde geldt voor permanent vermoeid personeel en nog best wat andere zaken.

Conclusie

Prison Architect is een bijzonder complexe game. Bijna alles wat met het gevangenisleven te maken heeft, zit in de game verwerkt. Dit is een volwaardige sim game. Helaas wordt lang niet alles uitgelegd en zitten er nog wat cruciale fouten in die wel afdoen aan het eindproduct.